Droogste periode sinds tijden “We zijn alert en hebben alles onder controle”

Het is de droogste periode sinds tijden in Nederland. Toch is er in grote delen van het land voldoende water. Hoe kan dat? Boris Teunis, adviseur crisisbeheersing en operationeel waterbeheer bij Rijkswaterstaat, legt uit. “We zijn alert en hebben alles onder controle”, aldus Teunis in een interview bij Rijkswaterstaat.

Drinkwater, landbouw, scheepvaart, recreatie. Voldoende water is een onmisbaar onderdeel van ons leven. Daarom monitoren Rijkswaterstaat en de waterschappen het water extra scherp in een droge periode als deze. Is overal voldoende water? Is de verhouding tussen zoet en zout in het water goed, zodat het geschikt blijft voor onder andere drinkwater en landbouw? Moeten dijken besproeid worden tegen uitdroging?

Genoeg aanvoer Rijn en Maas
“In tijden van droogte profiteert Nederland van haar lage ligging”, legt Teunis uit. “In ons land viel de afgelopen periode zeer weinig neerslag, maar gelukkig was dat in Zuid-Duitsland en Noord-Frankrijk niet zo extreem. Vanuit het buitenland stroomt daardoor voldoende water binnen via de Rijn en de Maas. Door sluizen, pompen, gemalen en stuwen kunnen we voor ongeveer 60% van het land sturen waar het water naartoe gaat, zodat het goed verdeeld is.”

Rijkswaterstaat en de waterschappen
Er komt water genoeg door de Rijn en de Maas, maar dat betekent niet dat dit zomaar op de goede plek komt. Het is een zaak van goed sturen, waar mogelijk buffers aanleggen, en watergangen doorspoelen om de waterkwaliteit goed te houden. Teunis: “Zo hebben we bijvoorbeeld de Haringvlietsluizen gesloten, zodat meer zoet water voor Zuid-Holland beschikbaar is. En een belangrijke maatregel is het zorgen voor een hoger waterpeil in het IJsselmeer en Markermeer. Grote delen van Friesland, Groningen, Noord-Holland, Flevoland en andere provincies halen hier water uit. Enkele centimeters hoger, door minder water weg te laten lopen bij de Afsluitdijk, betekent weer langer watervoorraad voor het geval de droogte nog langer aanhoudt.”

Hoge Nederlandse gebieden
De situatie is natuurlijk anders voor de hogere gebieden in Nederland, zoals de grote delen van Noord-Brabant, Twente en de Achterhoek. Of voor delen van Zeeland, omringd door zoute wateren. “Daar kunnen we het zoete water niet naartoe leiden. Je merkt daar vooral de schade aan de natuur, natuurbranden en de gevolgen voor boeren. Zij kunnen dan geen water meer uit de sloten halen, omdat een laag waterpeil slecht is voor de flora en fauna. In plaats daarvan hebben veel telers ingenieuze manieren ontwikkeld om water in hun gebied vast te houden, of ze telen gewassen die tegen iets zouter water kunnen.”

Drinkwaterreserve
In grote drinkwaterreservoirs zoals in de duinen en de Biesbosch zit genoeg drinkwater om droge periodes aan te kunnen. Toch vragen waterbedrijven mensen om minder water te gebruiken. “Niet omdat er te weinig water is, maar omdat mensen in warme periodes méér water gaan gebruiken. Bijvoorbeeld doordat ze vaker douchen, of de planten besproeien. Vooral tijdens spitsuren kan dat extra verbruik ervoor zorgen dat de waterleidingen de aanvoer niet aankunnen en de waterdruk lager wordt. Zuinig omgaan met water is belangrijk. Ook nu moeten we ons daar bewust van zijn.”