Oorlogsgraven Javazee verdwenen

Twee Nederlandse oorlogswrakken voor de kust van Indonesië, de Hr.Ms. De Ruyter en Hr.Ms. Java, lijken van de zeebodem te zijn verdwenen. Een derde oorlogswrak, dat van Hr. Ms. Kortenaer, lijkt gedeeltelijk verdwenen. De marineschepen zijn vergaan tijdens de Slag in de Javazee op 27 februari 1942. Daarbij vonden meer dan 900 Nederlandse en ruim 250 Indonesische militairen een zeemansgraf. Onder hen schout-bij-nacht Karel Doorman. Amateurduikers vonden de schepen in 2002 terug.
Een internationaal team van duikers heeft tijdens een expeditie op initiatief van het Karel Doorman Fonds de vermissing van deze oorlogsgraven geconstateerd.

Nader onderzoek nodig om te achterhalen wat er met de schepen is gebeurd
Het kabinet heeft kennisgenomen van de verdwijning. Op dit moment is er nog onvoldoende informatie beschikbaar om de toedracht ervan vast te stellen. Daarom is er volgens het kabinet nader onderzoek nodig om te achterhalen wat er met de schepen is gebeurd. Nederland bekijkt welke mogelijkheden er zijn om bij dit onderzoek samen te werken met andere betrokken landen, schrijft het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer.

De expeditie moest het oorlogsgraf in kaart brengen voor de nabestaanden en de status ervan benadrukken
Met het oog op de 75ste herdenking van de Slag in de Javazee op 27 februari 2017 wilde het Karel Doormanfonds duiken naar de wrakken om zo de locaties vast te leggen voor de nabestaanden en toekomstige generaties, en daarmee de status van oorlogsgraf te benadrukken. Ook bood de expeditie de kans om de wrakken in kaart te brengen met het oog op bescherming en behoud van deze herdenkingsplekken. Er zijn sporen op de locaties aangetroffen die duidelijk maken dat de duikers wel op de juiste locaties aanwezig waren.

Wrakken van oorlogsschepen zijn oorlogsgraven en vormen de laatste rustplaats van onze omgekomen militairen
Grafschennis is een uitermate ernstig vergrijp dat de overlevenden, nabestaanden, de Koninklijke Marine en het kabinet diep raakt. De nog in leven zijnde overlevenden van de Slag in de Javazee zijn persoonlijk door het Karel Doormanfonds geïnformeerd over deze ontdekking. Ook de nabestaanden zijn per brief op de hoogte gebracht.

“De scheepswrakken zijn stille getuigen van deze tragische gebeurtenis”
De minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert heeft met zorg kennisgenomen van de verdwijning: “De slag op de Javazee maakt deel uit van ons collectief geheugen. De scheepswrakken zijn stille getuigen van deze tragische gebeurtenis en vormen het decor voor de  vele verhalen over de verschrikkingen van de oorlog maar ook de kameraadschap tussen opvarenden.”

Slag in de Javazee in 1942
In februari 1942 was Surabaya de laatste grote geallieerde vlootbasis in Zuidoost-Azië. Een geallieerd eskader vertrok op 26 februari 1942 uit deze haven om de Japanse invasie van Oost-Java te verhinderen. Het eskader, bestaande uit Nederlandse, Britse, Amerikaanse en Australische marineschepen, stond onder leiding van de Nederlandse schout-bij-nacht Karel Doorman. Bij het treffen met de Japanse vloot op 27 februari 1942 ten noorden van Surabaya werden de drie Nederlandse marineschepen Hr.Ms. Kortenaer, Hr.Ms. Java en het vlaggenschip Hr.Ms. De Ruyter tot zinken gebracht.