Haven van Antwerpen presenteert eerste duurzaamheidsverslag

February 2, 2012

Het eerste duurzaamheidsverslag over de haven van Antwerpen is een feit. Een jaar lang werkten verschillende werkgroepen aan de realisatie van dit eerste verslag, dat aantoont hoe de Antwerpse havenbedrijven people, planet en profit verzoenen met hun dagelijks ondernemen. De initiatiefnemers zijn het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen en de Maatschappij Linkerscheldeoever als publieke actoren en Alfaport Antwerpen als private koepelorganisatie.

Duurzame koploper
De Antwerpse haven heeft de ambitie zich in de Hamburg-Le Havre range te positioneren als koploper op het vlak van duurzaamheid. In de 20ste eeuw lag de nadruk van het havenbeleid sterk op de economische ontwikkeling, de 21ste eeuw zal meer dan voorheen gekleurd worden door maatschappelijke thema’s die de havenactiviteiten beïnvloeden. Zo krijgt milieubeheer een prominentere plaats en dient het stakeholdermanagement verder te worden ontwikkeld. En ten slotte zal meer dan voorheen worden ingezet op een voor de omgeving minder belastende en tegelijkertijd meer tijdsefficiënte wijze van achterlandvervoer. In dat opzicht heeft de Antwerpse haven met haar geografische ligging een onmiskenbare troef in handen. De landinwaartse ligging van de Scheldehaven beperkt immers de transportkosten en minimaliseert transport gerelateerde milieueffecten.

Verslag in negen stops
Het duurzaamheidsverslag vertrekt vanuit het traject dat goederen afleggen om vanuit de hele wereld via de Antwerpse haven hun bestemming te bereiken.

1. De haven van Antwerpen als toegangspoort tot Europa; Antwerpen is niet alleen een veelzijdige haven, ze is ook een goed beveiligde haven en een haven waar de schepen hun afval, gratis voor de binnenvaart en tegen een lage vergoeding voor de zeevaart, kunnen afgeven. De specifieke invulling die Antwerpen geeft aan de afgifte van scheepsafval wordt als voorbeeld voor andere Europese havens gebruikt.
2. Motor voor economie en tewerkstelling; de Antwerpse haven biedt rechtstreeks en onrechtstreeks werk aan ongeveer 7 pct van de werkende Vlamingen of ongeveer 145.000 mensen. De Antwerpse haven stelt meer mannen dan vrouwen te werk.
3. Een haven die investeert; de Antwerpse haven investeert niet alleen in infra- en superstructuur om haar positie in de kop van het Europese peloton te behouden, ze investeert ook in duurzame energie, onderzoek en ontwikkeling en in mensen. Het aantal opleidingsuren steeg tot het jaar 2008 zowel absoluut als relatief (aantal uren per werknemer). En deze investering in mensen is ook nodig, want tegen 2013 worden niet minder dan 4.000 vacatures verwacht.
4. Een productieve en gezonde haven; de arbeidsproductiviteit (toegevoegde waarde per werknemer) in de haven van Antwerpen ligt ongeveer 50 pct hoger dan deze van de rest van de Belgische economie en dat verschil neemt zelfs toe.
5. Een haven die economie en ecologie verzoent; de oppervlakte bestemd voor havenactiviteiten groeide tussen 2002 en 2010 met ongeveer 1.000 hectare tot 6.416 hectare of de oppervlakte van zo’n 10.000 voetbalvelden. Maximaal vijf procent van het havengebied, of circa 600 hectare, zal als leefgebied voor havenspecifieke dier- en plantensoorten worden gevrijwaard en beheerd. Daarnaast wordt er ook geïnvesteerd in natuur(kerngebieden) rond het havengebied.
6. Een industrieel en logistiek actieve haven; de activiteiten in de haven vergen energie, hebben nood aan water en veroorzaken emissies. Het energieverbruik nam toe in de periode 2000-2008 met 16 pct, waarbij de chemie en de raffinaderijen de grootste verbruikers zijn. De toename is mede een gevolg van een toegenomen productie (+7 pct). Ongeveer 95 pct van het waterverbruik is koelwater dat uit de dokken en de Schelde wordt opgepompt en terugvloeit. Hemelwater wordt slechts in geringe mate gebruikt. Het kostbare grondwater wordt zelden in productieprocessen gebruikt.
7. In harmonie met milieu en natuur; de haven van Antwerpen is een ‘hotspotzone’ voor fijn stof en stikstofdioxide. Daarom geldt sinds eind 2008 een actieplan fijn stof en NO2 voor de haven en de omliggende gemeenten met een tachtigtal actiepunten. Dit actieplan resulteerde in een duidelijke en stelselmatige verbetering van de gemeten waarden. In 2010 werden er in de haven zelfs geen overschrijdingen van de PM10-concentraties meer vastgesteld.
8. Via de regio naar het achterland; in de Antwerpse haven evolueert de modal split langzaam maar zeker in de richting van niet-weggebonden transportmiddelen. Wegtransport vertegenwoordigt minder dan 50 pct voor alle trafieken behalve voor containers. Binnenschepen vervoeren nu ongeveer een derde van alle containers. Grote hoeveelheden vloeibare goederen worden via het Europese pijpleidingenknooppunt en het netwerk binnen de haven getransporteerd. Binnen de haven geldt dit zelfs voor 88 pct van de vloeibare goederen die binnen de industriële sector worden getransporteerd.
9. De banden met omwonenden en met de jeugd worden aangehaald; om het duurzame woon/werkverkeer aan te moedigen werd de I-bus opgestart. Op jaarbasis maken daar 2.900 werknemers gebruik van. Daarnaast is er ook de pendelbus die dagelijks zo’n 140 werknemers en uitzendkrachten naar het werk brengt. Sponsorprojecten, zoals de Koning Boudewijnstichting en de New Belgica, passen eveneens in dit kader.