Jaarverslag: Maritieme sector toont veerkracht in zwaar weer

De wereldwijde scheepsbouw en -reparatie zit sinds eind 2015 in een zware crisis. De orderintake is in 2016 dramatisch gedaald naar een niveau dat de laatste 25 jaar niet meer is gezien. Oorzaken zijn duidelijk; overcapaciteit van scheepsruimte, afname groei wereldhandel en een lage olieprijs in combinatie met een jarenlang sterk gegroeide offshorevloot. In deze sombere realiteit hebben de innovatieve Nederlandse scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers zich in 2016 kranig geweerd. De omzetdaling bleef beperkt tot 14 procent.

Sinds de jaren ‘70 van de vorige eeuw heeft de Nederlandse maritiem-technologische sector veel ups en downs gekend. Afschalen, opschalen, en tegelijk inzetten op innoveren. Ook nu weer is het noodzakelijk in te grijpen in de bezetting van de organisaties. Het begon met kleine aanpassingen eind 2015 en kwam in de tweede helft van 2016 meer in de openbaarheid doordat ingrijpendere maatregelen getroffen moesten worden. De werkgelegenheid daalde in 2016 van 31.100 naar 29.400 FTE’s. Het saneringsproces loopt nog door tot in 2017.

Omzetverlies van bijna 14%
Nederlandse werven en toeleveranciers boekten in 2016 een omzetverlies van bijna 14 procent. In 2015 bedroeg de totale omzet €8,2 miljard in 2016 was dit €7,1 miljard. De vooruitzichten zijn moeilijk in te schatten. Hoewel gemiddeld de trend krimpend is, zijn er nog steeds niche markten waar Nederland (en Europa) het uitzonderlijk goed doen zoals de megajachtbouw, visserij, marinebouw, het baggersegment en de cruise industrie (inclusief riviercruises).

Vergroenen wereldscheepvaart
Voorzitter van brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology Hans Voorneveld: “De Nederlandse maritiem-technologische sector heeft vaker haar veerkracht getoond en zal ook deze crisis doorstaan. Onze scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers zijn flexibel, innovatief en hebben de oplossingen in huis om de wereldscheepvaart compleet te vergroenen. Onze sector is in staat een belangrijke bijdrage te leveren aan de nakoming van de Parijse akkoorden. Een opdracht aan onszelf, die we graag vormgeven in partnerschap met de overheid. Een eerste aanzet daarvoor is al gegeven door de toekenning van de SDS-regeling voor het toepassen van duurzame technologieën bij nieuwbouw en verbouw van schepen. Technologieën die ook ingezet kunnen worden op de exportmarkten.”

De Nederlandse Scheepsbouwcluster 2016
De Nederlandse maritiem-technologische sector behaalde in 2016 een omzet van €7,1 miljard (2015: €8,2 miljard) en de totale werkgelegenheid bedroeg 29.434 fte (2015: 31.108 fte).

Zeescheepsnieuwbouw
In totaal zijn er in 2016 72 zeegaande schepen opgeleverd (2015: 63). De orderintake betrof 42 schepen (2015: 64 schepen) met een waarde van € 642 miljoen (2015: €693 miljoen). Het exportaandeel bedroeg 79% (2015: 83%).

Maritieme toeleveranciers
De maritieme omzet van de circa 670 Nederlandse maritieme toeleveranciers bedroeg in 2016 €3,5 miljard (2015: €4,2 miljard). De totale werkgelegenheid in de Nederlandse maritieme toelevering is 17.031 voltijds arbeidsplaatsen (2015: 18.005 fte). Daarnaast waren gemiddeld 1.590 fte aan tijdelijke krachten aan het werk bij de maritieme toeleveranciers gedurende 2016.

Zeescheepsreparatie
De omzet bedroeg in 2016 €442 miljoen (2015: €562 miljoen). De werkgelegenheid bedroeg 2.020 fte (2015: 2.231 fte).

Binnenvaart, visserij en kleine zeegaande schepen
In 2016 werden er 116 schepen (2015: 111 schepen) opgeleverd. De orderportefeuille bedroeg per 31 december 2016 126 schepen (2015: 128 schepen).

Superjachtbouw
In 2016 zijn 19 superjachten opgeleverd (2015: 23 superjachten) met een waarde van €1 miljard (2015: €1,1 miljard) en 17 nieuwe opdrachten zijn genoteerd (2015: 28) met een waarde van bijna €1,3 miljard (2015: €1,1 miljard). De orderportefeuille betrof eind december 66 superjachten (2015: 72 superjachten) met een waarde van bijna €4,6 miljard (2015: €4,2 miljard).

Bovenstaande cijfers werden op 18 mei 2017 tijdens de NMT Netwerkbijeenkomst van brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology gepresenteerd.

Download het Sectorjaarverslag 2016.