Kostendaling in de binnenvaart door lagere rentelasten en goedkopere brandstof

Transport per binnenschip was in 2014 goedkoper dan in 2013. Hieraan lagen twee belangrijke oorzaken ten grondslag: de daling van de kapitaalkosten (rente) en de daling van de brandstofprijzen. Ook voor het komende jaar wordt een kostendaling verwacht voor alle categorieën schepen. Daarnaast worden er kansen gesignaleerd voor kleinere nieuwbouwschepen: door de lagere kapitaallasten is het kostprijsverschil tussen bestaande schepen en nieuwbouwschepen tot een minimum (6,6%) geslonken. Deze conclusies volgen uit de kostenrapportages voor de binnenvaart die recent zijn geactualiseerd door Panteia in opdracht van het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart. Deze kostenrapportages worden vaak gebruikt in Nederlandse en Europese studies¹ die belangrijk zijn voor het maken van beleid voor de binnenvaartsector.

Vergelijking 2014 ten opzichte van 2013:
Bij een gelijkblijvende inzetbaarheid van de schepen, varieert de kostendaling tussen -2,8% en 0,0%  ten opzichte van 2013. De daling van de kosten is het gevolg van de dalende brandstofprijzen en de verminderde rentelasten. De achterliggende kostenstructuur is bepalend voor de mate van de kostendaling. De grootste daling in de kosten is te zien bij kapitaalintensieve schepen (nieuwbouwtankers, grote droge lading schepen) en de schepen die relatief veel vaaruren maken (continuevaart), waarbij het aandeel brandstofkosten van de totale exploitatiekosten groot is (bijvoorbeeld in de tankvaart en de duwvaart).

Niet alleen de rentelasten² (-10,2%) en de brandstofprijzen (-4,0%) daalden in het afgelopen jaar, ook de verzekerde waarde nam gemiddeld gezien af (-2,5%) en daardoor ook de verzekeringskosten ( 4,9%). Voor de rentelasten en de brandstofprijzen kan gesproken worden over een voortzetting van een eerder ingezette trend; de daling van de verzekeringskosten was echter een ‘aangename verrassing’, nadat de kosten een jaar eerder nog fors stegen als gevolg van de hogere assurantiebelasting. De arbeidskosten, kosten voor reparatie en onderhoud en de overige bedrijfslasten (communicatie, certificering, etc.) stegen daarentegen, variërend van +0,7% tot +1,5%.

Vooruitblik naar 2015:
In 2015 wordt een totale daling verwacht van de exploitatiekosten, tussen -8,9% en -2,4%, afhankelijk van het type reis en type schip. Deze daling kan voornamelijk worden toegeschreven aan de sterk dalende brandstofprijzen. Het kostenniveau exclusief brandstofkosten kent namelijk een ontwikkeling variërend van -0,7% tot +0,9%. De werkelijke ontwikkeling van de gasolieprijs zal dus scherp gevolgd moeten worden. Op basis van de raming van het Centraal Planbureau (CPB) wordt in 2015 een daling van 18,2% verwacht ten opzichte van 2014. Echter, de component ‘brandstofkosten’ is behoorlijk onvoorspelbaar en schommelt sterk afhankelijk van de omstandigheden die de wereldwijde oliemarkt bepalen. Ook blijven de kapitaalkosten dalen als gevolg van de lagere rentes (-8,7%).

Kansen voor nieuwbouwschepen in de zand- en grindmarkt
Specifiek voor de zand- en grindvaart monitort Panteia ook de kansen voor kleinere nieuwbouwschepen. Geconstateerd wordt dat nieuwbouwschepen nog altijd een hogere kostprijs laten zien dan de huidige vloot. In 2014 ligt de kostprijs voor een ‘klein’ nieuwbouwschip 6,6% hoger³, bij een continue exploitatie van het nieuwbouwschip⁴. Dit is het kleinst waargenomen verschil sinds Panteia de kostprijsverschillen tussen huidige schepen en nieuwbouwschepen monitort. Dit kan verklaard worden door de immer dalende rentepercentages, waardoor de kapitaallasten – deze hebben een groot aandeel in de onderliggende kostenstructuur – van nieuwbouwschepen sterk dalen. Voor het komende jaar wordt een kostprijsverschil van 6,7% verwacht; nieuwbouwschepen ondervinden een beperkt nadeel van de lagere brandstofprijzen.

In samenwerking met het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart zijn de rapporten beschikbaar gekomen. Het CBRB zal een uitgebreide samenvatting voor de leden ter beschikking stellen. De CBRB-leden kunnen voor een gereduceerd tarief de volledige rapportages bestellen bij Panteia. De rapporten kunnen ook door anderen bij Panteia worden besteld via internet: webshop.panteia.nl, via email ([email protected]) of per telefoon: 079 322 2306.

Er is een algemeen rapport waarbij er doorrekeningen zijn gemaakt voor diverse segmenten (motorvrachtvaart, duwvaart, tankvaart, containervaart, koppelverbanden). Daarnaast is er een gedetailleerd rapport beschikbaar over het vervoer van zand en grind. Dit rapport geeft de kostenstructuur in absolute bedragen weer en de (verwachte) ontwikkeling voor deze deelmarkt. De rapporten kunnen worden gebruikt ter vergelijking met de eigen bedrijfssituatie.

¹ Voorbeelden hiervan zijn de jaarlijkse Europese Binnenvaart Marktobservaties en de studie ‘Contribution to impact assessment of measures for reducing emissions of inland navigation’ (Panteia, et al., 2013). Beide in opdracht van de Europese Commissie.
² Er is geen rekening gehouden met eventuele rentetoeslagen op individuele basis vanwege risicohoudende kredietverstrekking indien ondernemers financiële problemen hebben.
³ Hierbij wordt uitgegaan van een volcontinue exploitatie van het nieuwbouwschip en een dagvaartexploitatie (14 uur per dag) voor het huidige schip.
⁴ De beperkingen op de bedieningstijden door Rijkswaterstaat maken het echter moeilijker om een schip in het zand- en grindvervoer in continuevaart te exploiteren.

Meer… CBRB