‘Stichting 1666’ gaat maritieme geschiedenis waddengebied op de kaart zetten

Onlangs is de ‘Stichting Maritiem Erfgoed Gouden Eeuw Waddengebied’, kortweg genoemd ‘Stichting 1666’, opgericht. Een initiatief van twee onderzoekers naar de maritieme geschiedenis in dit gebied, historicus dr. Anne Doedens uit Maartensdijk en de Vlielander geschiedschrijver Jan Houter. Hoofddoel van deze stichting is het behoud van het maritieme erfgoed uit de Gouden Eeuw in het zeegebied tussen de eilanden Vlieland en Terschelling en de havenstad Harlingen.

Aanleiding tot het oprichten van deze stichting was het definitief in gang zetten van de publicatie van een boek van Doedens en Houter. Op 19 en 20 augustus van het jaar 1666 vonden in de driehoek Vlieland, Terschelling en Harlingen bijzondere activiteiten op maritiem gebied plaats, die leidden tot de ondergang van de grootste koopvaardervloot ooit en de vernietiging van het dorp West-Terschelling. Vluchtende opvarenden van de schepen spoedden zich naar de vaste wal, met name naar Harlingen waar de Friese admiraliteit gevestigd was. Omdat op 19 en 20 augustus Admiraal De Ruijter en zijn collega Tromp een grote prestigestrijd uitvochten in de Zeeuwse Wielingen, hadden de Engelsen vrij spel op de Noordzee en konden zij vrij hun plannen uitvoeren. Achteraf bezien een grote schande: nederlagen die vermeden hadden kunnen worden zijn nooit populair. Waarschijnlijk daarom is er nadien weinig officiële geschiedschrijving over deze rampen verschenen. De ramp werd gewroken door de tocht van De Ruyter naar Chatham het jaar daarop en de verovering van de Royal Charles.

Beide auteurs zijn zeer geïnteresseerd in wat er op maritiem gebied en op en om Vlieland voorviel in de zeventiende eeuw (vooral omstreeks 1666) en bezochten in dat verband met succes de nationale archieven van Engeland in Londen en van Frankrijk in Parijs alsmede het archief van het nationale scheepvaartmuseum van Engeland in Londen (Greenwich). Ook in Nederland werden inmiddels vele meters archief onderzocht. Deze onderzoeken leverden zoveel, met name onbekend materiaal op, dat de auteurs op het idee kwamen dat daar veel meer mee kan en moet worden gedaan. (Zo werden bv. in Parijs werden brieven in geheimschrift aan Lodewijk XIV gevonden en werden veel verbrande schepen geïdentificeerd). Dit alles is van duidelijke historische en culturele meerwaarde voor de eilanden Vlieland en Terschelling en de Friese havenstad Harlingen. De stichting wil rondom en in samenwerking met Sail Harlingen diverse historische activiteiten te ontwikkelen op Vlieland, Terschelling en in Harlingen.

Daarbij valt te denken aan het verzorgen van publicaties en mediamanifestaties over de ramp van 19 en 20 augustus 1666. Ook wordt gedacht aan samenwerking met (maritieme en andere) overheden in Engeland, met name op het eiland Wight, waar de uitvoerder van de aanslagen in 1666, Robert Holmes, begraven ligt. Het opbouwen van een database met informatie aangaande scheepswrakken uit de zeventiende eeuw is een andere optie. Verder werd ontdekt, dat de bekende zeeschilder Willem van de Velde de Oudere een nauwe familierelatie had met Vlieland. Het idee leeft om een tentoonstelling met de fraaie pentekeningen van de Van de Veldes te organiseren. Uiteraard komt dan ook het genoemde, uiteraard historisch verantwoorde boek van bovengenoemde auteurs uit. (In 2010 publiceerden zij al het boek: Vlieland, een Nederlandse geschiedenis. Dat boek omvat ruim 350 pagina’s met de totaalgeschiedenis van Vlieland tegen de achtergrond van de Nederlandse geschiedenis.)

Het initiatief tot het oprichten van de stichting vond weerklank bij velen, die hun medewerking toezegden. In het stichtingbestuur namen naast Jan Houter en Anne Doedenshvoorts zitting: burgemeester Yorick Haan van Vlieland, oud-burgemeester Paul Scheffer van Harlingen, de directeur van het museum Hannemahuis in Harlingen, Hugo ter Avest, de directeur van het museum ’t Behouden Huys op Terschelling, Frans Schot, en de voorzitter van de Cultuur Historische Vereniging Vlieland, Tom Kruys. In de raad van aanbeveling hebben plaatsgenomen viceadmiraal Matthieu Borsboom, burgemeester Henk Visser van Terschelling, regisseur, acteur en schrijver Edwin de Vries en uitgever Dingeman van Wijnen.

Voor verdere informatie kunt u terecht bij Anne Doedens (06-29440161 of 034621 2501) of Jan Houter (06-27094010)